November 2012
Klik op de afbeelding voor het complete digitale nummer (pdf bestand) 

Nederland is een zeevarende natie, al vele, vele eeuwen lang. Friesland is dat, als kustprovincie pur sang, zeker niet minder. De Noordzee heette in de Middeleeuwen Friese Zee, om maar wat te noemen. Maar ondanks dit roemruchte verleden als zeevarende natie weten we eigenlijk nog verbazingwekkend weinig van onze maritieme geschiedenis. Zo vertoont de kennis van de economische betekenis van de zeehandel op het Balticum -de bakermat van onze welvaart- nog vele hiaten. Dankzij de noeste nijver van de klerken van de Deense koning komt daar langzaam verbetering in. Van 1497 tot 1857 hielden zij ten bate van 's konings tolheffing in de Sont nauwgezet bij wat zoal voorbijtrok, zo'n 1.800.000 scheepsbewegingen. Liefst 700 dikke, handgeschreven banden melden schippers, hun woonplaats, lading, scheepstype, herkomst, bestemming. Tresoar en de Rijksuniversiteit Groningen zijn nu bijna drie jaar bezig deze ontzagwekkende berg gegevens te digitaliseren (zie www.soundtoll.nl) zodat wetenschappers en sneupers statistische analyses kunnen uitvoeren en daarmee nieuwe verbanden leggen.

September 2012
Klik op de afbeelding voor het complete digitale nummer (pdf bestand) 

Naar buiten!
Het is niet lastig te raden waardoor dit 'Jaar van de historische buitenplaats' zo succesvol is. Staat het bouwwerk er nog, dan is dat doorgaans mooi om te zien en prikkelt de nieuwsgierigheid doordat het veelal niet te bezichtigen is. Is het verdwenen, dan leeft de mysterieuze geschiedenis voort, niet zelden met dramatische wendingen, met het verval en de onvermijdelijke sloop als spectaculair slot. De verhalen rond de bewoners (elke familie kent bizarre figuren en zwarte schapen) doen de rest.
In Friesland doen we niet te moeilijk over de definitie. Zuivere buitenplaatsen (burgerlijke landhuizen) zijn er niet veel, dus tellen we ook adellijke stinsen (Schierstins) en dito states (Crackstate) mee. Zo komen we op een mooi aantal van vijftig.

Juli 2012
Klik op de afbeelding voor het complete digitale nummer (pdf bestand) 

Het is moeilijk meer voor te stellen dat sport vroeger een ietwat obscure bezigheid was voor ofwel mensen met tijd, geld en malle ideeën, ofwel 'fanatiekelingen'. Anderhalve eeuw geleden was sport, zeker in Friesland, een kleine bijzaak die soms snel kon uitgroeien tot een hoofdzaak. Sport werd gezien als een vorm van variété (passief), soms om gauw geld en roem te verdienen (schaatsen en kaatsen). Meestal lag de organisatie in handen van kasteleins en lang stond meedoen in het teken van geldprijzen willen winnen. Veel voetbalvelden waren tot diep in de 20ste eeuw in eigendom van de kroegbaas. Het speelveld was doorgaans het verlengde van het dranklokaal.

Mei 2012
Klik op de afbeelding voor het complete digitale nummer (pdf bestand) 

Afgelopen Pasen vierde popfestival Aaipop in Nijlân het 25-jarig jubileum. Het van oudsher wat statige Tresoar wijdde er een tentoonstellinkje aan, waarmee duidelijk werd dat popmuziek in Friesland tegenwoordig serieus genomen moet worden. Bijzonder aan Aaipop is ook dat dit succesverhaal stoelt op puur Friestalige popmuziek; dat staat zelfs in de contracten. De Friese popmuziek is schatplichtig aan folkmuziek, waarbij Nanne Kalma genoemd moet worden. In de jaren tachtig kwamen bands als Reboelje, Weekend at Waikiki en Kobus gaat naar Appelscha. Zij hoorden bij de zogeheten Friese Bries, die zelfs in Hilversum triomfen vierde. Wim T. Schippers was een fan en draaide hun muziek op Hilversum 3, zoals de popzender toen nog heette.